Tıpkı bireyin gelişimi (ana rahmi, bebeklik, ergenlik, yetişkinlik, yaşlılık, vs.) gibi ilişkilerin de geçtiği çeşitli gelişim evreleri vardır. İlişkilerde yaşanan her gelişim evresi belli değişimleri ve üstesinden gelinmesi gereken problemleri de beraberinde getirir. Her evlilikte gözlenebilecek bu problemli dönemler sağlıklı bir şekilde çözülebildiğinde evliliğin mutlu ve huzurlu bir şekilde devam edebilmesi de mümkün olur.
Evliliklerde sorunların sıkça yaşandığı yıllar farklılıklar gösterse de: (a) evliliğin ilk üç yılı, (b) hamilelik ve doğumu takip eden iki yıl, (c) çocuğun okul öncesi yılları ve ilkokula başladığı yıllar, (d) çocuğun ergenliğe geçtiği yıllar, (e) çocuğun evden ayrıldığı yıllar olarak özetlenebilir.
(a) Evliliğin ilk iki-üç yılında kişilerin evlilik öncesine ait alışkanlıklarını ve ilişkilerini yeniden gözden geçirmeleri, değiştirebilmeleri, düzenlemeleri ve bu düzenlemeler üzerinde karşılıklı fikir birliğine varmaları beklenir. Örneğin sosyal yaşantı, aile ve arkadaşlarla ilişkiler, cinsel yaşantı, maddi konular, iş yaşantısı, ev işleri, evin düzeni, rol paylaşımı, işbölümü, vs. Bu düzenlemelerin yapıldığı esnada eşler arasında pek çok tartışma, sıkıntı ve soruna rastlanır.
(b) Evliliği takip eden ilk üç yılda bir başka problem alanı da çocuk sahibi olmaya dair düşüncelerle başlar. Bu noktada bazı çiftler ilişkilerinde sorunlar olduğu için çocuk sahibi olmamaya ya da ayrılmaya karar verirler. Nitekim ülkemizde boşanma oranları özellikle evliliğin ilk beş yılında ve çocuksuz çiftlerde artmaktadır. Bununla birlikte maalesef bazı çiftler evlilikteki sorunları çözebilmesi amacıyla çocuk sahibi olma kararı alırlar. Bu çoğunlukla hem kendileri hem de çocuklarının sağlığı açısından çok yanlış bir karar olur. Doğumu takip eden ilk iki yıl ev yaşantısında, evlilik ilişkisinde ve eşlerin aileleriyle ilişkilerinde zorunlu düzenlemeleri ve değişimleri talep eder. Dolayısıyla evliliğin ilk üç yılında gözlenen problemlerini başarıyla çözmüş çiftler dahi hamilelik ve doğumla birlikte ilişkilerinde sorun yaşayabilecekleri yeni durumlarla karşılaşırlar.
(c) Çocukların okul öncesi yaşlarında bir yandan evlilik ilişkisinin korunması ve beslenmesi gerekirken diğer yandan iş ve ev yaşantısının çocuğun gelişimini destekleyecek şekilde yeniden düzenlenmesi gerekir. İkinci çocuk kararı genellikle bu yıllarda verilir. Okul yıllarının başlangıcında çocukların sorunları da talepleri de dallanıp budaklanmaya başlar. Bütün bunlar ev, iş, evlilik ve sosyal yaşantının bir kez daha düzenlenmesi ihtiyacına ve çeşitli sorunlara yol açar.
(d) Çocuklar ergenliğe girdiklerinde bir yandan kendileri hızlı bir değişim içine girerken diğer yandan aile hayatı için de zorunlu bir değişimi talep ederler. Stresli bir dönem geçiren ergen, ailesi için de stresli anlar yaşatır. Bu da çoğunlukla karı-kocanın ilişkisinde belirli oranda strese yol açar.
(e) Çocukların gelişimi ve büyümesi esnasında karı-kocanın hayatı çocuklar için ve çocuklara göre planlanır ve hayat sürekli bir koşuşturmaca içinde akar. Çocukların okumak, evlenmek veya kendi başına yaşamak amacıyla evden ayrılmasıyla birlikte eşler yeniden baş başa kalırlar. Bu noktada yeni bir evlilik başlar. Farklı bir yerden başlayamayan ve yeniden yapılanmayla devam edemeyen çiftler çözümü fazlaca tartışmakta veya boşanmakta bulabilirler. Evliliğin ilk üç-beş yılı içinde gerçekleşenlerden sonra, dünyadaki boşanma oranları da en sık olarak çocukların evden ayrılma yıllarına denk düşer.
Evlilikteki gelişim dönemlerinde problemler yaşanır ve doğaldır. Bu dönemlerin içinden geçilirken bazen çiftler mutsuzluğa ve umutsuzluğa sürüklenebilir. Aslında içinde yaşarken çözümsüz gibi algılanabilen bu dönemlerin zamanında fark edilmesi ve uygun şekilde çözülmesi evliliğin sağlıklı şekilde devam edebilmesine, eşlerin ve çocuklarının psikolojik ve fizyolojik sağlığının korunmasına yardımcı olur.
EVLİLİKTE YAŞANMASI DOĞAL OLAN SORUNLARIN ÜSTESİNDEN GELEBİLMEK EVLİLİĞİN GÜÇLENMESİNE, EŞLERİN EVLİLİK İLİŞKİSİ İÇİNDE VE EVLİLİKLE BİRLİKTE OLGUNLAŞABİLMELERİNE, GELİŞEBİLMELERİNE YARDIMCI OLUR.
SEÇİL ÖZBEKLİK, Uzman Psikolojik Danışman